Sony FX6 review

Αυτή τη φορά προσπαθώ να αποφασίσω αν μου αρέσει η νέα μηχανή της SONY. Είναι στη σειρά cinema line, ειναι full frame, με ανάλυση 4Κ και έρχεται σε ένα μικρό και αρκετά ελαφρύ σώμα. Νομίζω ότι είναι μια καλή επιλογή για ντοκιμαντέρ λόγω της εξαιρετικής της εικόνας και του εύχρηστου μεγέθους της που την καθιστά ωραία επιλογή ακόμη και για μικρά gimbal. 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Η μηχανή της οποίας το πλήρες όνομα είναι Sony ILME-FX6V ανήκει στη σειρά Cinema Line μαζί με τις Sony VENICE, Sony FX9 και τη μικρούλα Sony FX3. Κυκλοφόρησε στα τέλη του 2020 και αφήνει την αίσθηση οτι γεφυρώνει το κενό ανάμεσα στην αρκετά δημοφιλή κυρίως στους videographers mirrorless a7sIII και την αρκετά πετυχημένη σε ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικό περιεχόμενο, FX9. Το σώμα της μηχανής είναι μικρό και ελαφρύ, μόλις 890 gr, έχει ενσωματωμένα ND φίλτρα τα οποία μπορεί να είναι και μεταβλητής έντασης, ο αισθητήρας της είναι Full-frame με dual base ISO και η μοντούρα των φακών είναι Sony E-mount. Γράφει σε κάρτες CF express και SD. Ας τα δούμε όμως ένα ένα, για να καταλάβουμε και τη λειτουργικότητά τους.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΜΕΓΕΘΟΣ

Το σώμα έχει σχεδόν παραλληλόγραμμο σχήμα με ελαφρώς στρογγυλεμένες γωνίες στην οπίσθια πλευρά και διαστάσεις 116x153x115mm.

Συνοδεύτεται από πλαϊνό χερούλι και επάνω χερούλι. Το πλαϊνό χερούλι (side grip) προσφέρει μια σειρά από κουμπιά και κάποια από αυτά μπορούν να προγραμματιστούν. 

Το επάνω χερούλι προσφέρει επίσης μια σειρά από κουμπιά προγραμματιζόμενα αλλά έχει επίσης και τις 2 υποδοχές ήχου (XLR), τη βάση στήριξης για εξωτερικό μικρόφωνο  και τα ενσωματωμένα stereo μικρόφωνα της κάμερας. Επιπρόσθετα έχει υποδοχές με σπείρωμα 1/4" για να στερεώσεις έπιπλέον monitor ή άλλα αξεσουάρ.

Πάνω σε αυτό το χερούλι έρχεται να "δέσει" το Viewfinder monitor της κάμερας το οποίο έχει διαγώνιο 3.5 ιντσών, είναι τύπου LCD και υποστηρίζει λειτουργία touchscreen. 

Δυστυχώς, η κάμερα ερχεται χωρίς λούπα (προσοφθάλμιο), οπότε σε συνθήκη με έντονη αντηλιά, είναι λίγο πιο δύσκολο να δεις το σχετικά φωτεινό μόνιτορ που συνοδεύεται από ένα μικρό πλαστικό sunhood. Αν επιθυμώ να κάνω camera operation με το μάτι στο προσοφθάλμιο, η λύση που προτείνεται είναι η χρήση του αντίστοιχου εξαρτήματος από την FX9 και ή χρήση κάποιου third party μεταλλικού εξαρτήματος που στηρίζει το μόνιτορ γιατί το υπάρχον πλαστικό στήριγμα δεν αντέχει το επιπλέον βάρος και λυγίζει. Μια ατυχής σχεδίαση της Sony αλλά μάλλον το συγκεκριμένο σενάριο δεν είναι κάτι που θέλει κανείς συχνά από αυτή τη μηχανή.  Όυτως η άλλως για να βάλεις την κάμερα στον ώμο και να "κολλήσεις" το μάτι στο προσοφθάλμιο, θα πρέπει να "ριγκάρεις" όπως λέμε την κάμερα με διάφορα εξαρτήματα, σε αντίθεση με την FX9 που έρχεται σχετικά έτοιμη να κάτσει στον ώμο σου. 

ΕΙΣΟΔΟΙ ΕΞΟΔΟΙ

Η μηχανή έχει τις παρακάτω εισόδους -εξόδους:

DC-in 19.5 Volt, SDI out, HDMI out (full size) Timecode IN-OUT (με διακόπτη switch), REMOTE (mini jack) και MULTI (USB type C) και headphone out για τα ακουστικά. Επίσης εχει μια υποδοχή τύπου mini-jack για το καλωδιάκι του side grip που με extension cable μπορεί να βγει από το σώμα και να χρησιμοποιθεί για τη στήριξη της μηχανής σε όποια απόσταση κριθεί βολική.

Sensor

Ο αισθητήρας της FX6 είναι 4.2K full frame σε αντίθεση με τον αισθητήρα της FX9 ο οποίος είναι 6Κ και βγάζει εικόνα 4Κ με oversampling. Συγκεκριμένα, πρόκειται για έναν 10.2MP full-frame back-illuminated CMOS Exmor R αισθητήρα που συνοδεύεται από τον επεξεργαστή Bionz XR image processor. Το οτι η εικόνα προκύπτει από 4.2Κ συγκριτικά με τα 6Κ της FX9 εχει θετικά και αρνητικά. Πιο λίγα pixel οδηγούν σε γρηγορότερο readout του συνόλου του αισθητήρα οπότε έχουμε μικρότερο φαινόμενο rolling shutter. Το κάθε pixel είναι επίσης μεγαλύτερο σε μέγεθος οπότε αποδίδει καλύτερα σε συνθήκες low light. Ωστόσο δεν μπορείς να πάρεις τμήμα του αισθητήρα που αντιστοιχεί στο super35 σε 4Κ ανάλυση για να χρησιμοποιήσεις φακούς s35 όπως κάνουν ακριβότερες μηχανές, παρά μόνο σε ανάλυση HD.  Θα είχε ενδιαφέρον να μπορώ να χρησιμοποιήσω κινηματογραφικούς s35 pl mount φακούς με κάποιον αντάπτορα (πχ. Metabones PL to E-mount)  αλλά ο περιορισμός σε HD νομίζω είναι deal-breaker για μένα.

O full frame χαρακτήρας έχει διάφορα πλεονεκτήματα σε σχέση με ένα super 35mm αισθητήρα. Ενδεικτικά, το πιο μικρό βάθος πεδίου σε σχέση με μικρότερους αισθητήρες, έχει ένα ενδιαφέρον, ειδικά στους ευρυγώνιους φακούς. Είναι επίσης πιο εύκολη η πρόσβαση σε υπερευρυγώνιους φακούς με μεγάλο Field of View. Για παράδειγμα ο κλασικός φακός της Sony με εστιακή απόσταση 16-35mm σε αισθητήρα full frame αντιστοιχεί σε έναν φακό 11-24mm σε αισθητήρα s35 όσον αφορά μόνο στο Field of view. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ένα πλεονέκτημα ειδικά αν δει κανείς τη δημοφιλία που έχουν αποκτήσει οι ευρυγώνιοι φακοί ως αισθητική επιλογή, τα τελευταία χρόνια. 

Το ρηχό βάθος πεδίου του full frame αισθητήρα είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις, κάποιες φορές είναι αισθητικό ζητούμενο, ωστόσο, συνεπάγεται μια κάποια δυσκολία στο focus pulling. Ευτυχώς η μηχανή έχει ένα εξαιρετικά καλό Autofocus σύστημα για φακούς που υποστηρίζουν AF. Ωστόσο στην περίπτωση που πρέπει να κάνεις manual focus, ακόμη και με τη βοήθεια του focus peaking, μου φαίνεται αρκετά δύσκολο χρησιμοποιώντας μόνο το μικροσκοπικό 3.5 ιντσών μόνιτορ της κάμερας, και μάλλον είναι δουλειά που πρέπει να γίνεται από focus puller. 

Το επόμενο σημαντικό χαρακτηριστικό του αισθητήρα είναι το dual base ISO και η λειτουργία Cine EI. Ας ξεκινήσουμε από το Cine EI. Στην περίπτωση που θέλουμε τη μέγιστη ποιότητα από τη μηχανή μπορούμε να μπουμε στη λειτουργία Cine EI στην οποία το codec εγγραφής είναι XAVC-I 10 bit 4:2:2 με gamma Slog3 και color gamut S-Gamut3.cine. Αυτή η λειτουργία εξασφαλίζει το μεγαλύτερο δυνατό δυναμικό εύρος και και τις καλύτερες δυνατές ρυθμίσεις όσον αφορά το noise reduction και το sharpening που κάνει ο επεξεργαστής στην εικόνα. Οι δυό επιλογές όσον αφορά την ευαισθησία της εικόνας είναι τα 800 ISO (low base) και τα 12800 ISO (high base).  Η εικόνα στα 12800 είναι εξαιρετικά καθαρή από θόρυβο και αυτό καθιστά τη μηχανή μια πολύ καλή επιλογή σε low light συνθήκες. Βρήκα αρκετά βολική την επιλογή αυτή καθώς σε συνθήκες με λιγοστό φως ήταν σωτήρια η επιλογή του 12800 ISO. Με αυτή τη συνθήκη του Cine EI πειράζοντας τη ρύθμιση ISO/GAIN το μόνο που αλλάζει είναι ο τρόπος που φαίνεται το LUT στα μόνιτορ, με λιγότερο ή περισσότερο φως. Η εγγραφή του αρχείου παραμένει ίδια. Έτσι η επιλογή του ISO ανάμεσα σε 800 και 12800 είναι σαν να επιλέγεις τον τύπο του φιλμ. Αυτή η ιδιαιτερότητα δεν επιτρέπει τη δημιουργική χρήση του ISO για να κατανείμεις το δυναμικό εύρος στα shadows ή στα highlights που συναντάμε σαν "λογική" σε κάποιες άλλες κινηματογραφικές ψηφιακές μηχανές. Αυτό φυσικά μπορεί να το πάρει κανείς, αν βγει από τη λειτουργία Cine EI και μπει στο custom πειράζοντας πλέον ελεύθερα το ISO και όποια άλλη ρύθμιση επιθυμεί.

Ο αισθητήρας μπορεί να υποστηρίξει εγγραφή σε εσωτερική κάρτα μέχρι 120fps στα 4K και να βγάλει μεσω SDI RAW αρχείο σε εξωτερικό εγγραφέα μέχρι 60fps. Δοκίμασα τον συνδυασμό της FX6 με το αρκετά δημοφιλές ATOMOS NINJA V recorder και έγραψα APPLE PRORES RAW για να το συγκρίνω. Δεν τα κατάφερα γιατί δεν το υποστηρίζει όπως έμαθα εκ των υστέρων το Davinci Resolve και μπορούσα να το δω μόνο μέσα από το λογισμικό Catalyst της Sony. Δυστυχώς το RAW που γράφεται δεν δίνει πολλές επιλογές όπως σε αλλες κάμερες, όπως την αλλαγή White Balance και ISO. Θεωρώ ίσως περιττή την εγγραφή σε ένα τέτοιο βαρύ αρχείο με μόνο κέρδος το μισό με ένα στοπ στο δυναμικό εύρος που προσφέρει το RAW. 

Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία ο αισθητήρας εχει δυναμικό εύρος 15+ στοπ. Σε αυτό το link από το cined μπορείς να βρεις τεχνικά τεστ που συγκρίνουν το δυναμικό εύρος της μηχανής στο εσωτερικό αρχείο εγγραφής και στο εξωτερικό raw.

ΚΑΡΤΕΣ ΜΝΗΜΗΣ

Η εγγραφή γίνεται εσωτερικά σε κάρτες μνήμης CF expess Type A ή σε SD. Ενδεικτικά, μια κάρτα εγγραφής Sony Tough 160GB μπορεί να εγγράψει στα 4K@25fps περίπου 79 λεπτά υλικού. Το οτι μπορείς να εχει ταυτόχρονα 2 κάρτες είναι αρκετά βολικό, είτε για συνεχόμενη εγγραφή πολύωρου υλικού, είτε για ταυτόχρονη εγγραφή στις 2 κάρτες για λόγους ασφάλειας.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ND

Τα εσωτερικά ηλεκτρονικά ND είναι αυτά που τη διαφοροποιούν από το μικρό της αδερφάκι την A7SIII, όπως και η απουσία του IBIS (in Body image stabilization). Βρήκα αρκετά ενδιαφέρουσα τη χρήση του Variable ND το οποίο προσαρμόζεται αυτόματα ή χειροκίνητα ρυθμίζοντας την έκθεση με ένα πολύ ομαλό τρόπο ειδικά σε σκηνές περάσματος από εσωτερικούς σε εξωτερικούς χώρους. Πολύ ενδιαφέρουσα λειτουργία στην συνθήκη χρήσης με gimbal όπου η αλλαγή διαφράγματος θα ήταν πιο σύνθετη και θα είχε και άλλο αισθητικό αποτέλεσμα με την αλλαγή του βάθους πεδίου. 

Stabilization

Η μηχανή δεν εχει συστημα IBIS όπως η a7SIII αλλά περιλαμβάνει ενσωματωμένο γυροσκόπιο που καταγράφει την κίνηση της μηχανής και την ενσωματώνει στο αρχείο ώστε να εφαρμόσεις μετά stabilization μέσω software. Αυτό γίνεται μέσω του Catalyst της Sony. Το δοκίμασα και δεν μου φαίνεται και πολύ πρακτικό. 

ΜΠΑΤΑΡΙΑ

Δοκίμασα τη μηχανή με 2 διαφορετικές μπαταρίες. Η BP-U70 δίνει περίπου 215 λεπτά οπότε 3 μπαταρίες είναι συνήθως αρκετές για μια ημέρα γυρίσματος. Η BP-U70 εξέχει 2-3 εκατοστά από το πίσω μέρος του σώματος και για αυτό το λόγο προτείνεται η χρήση της BP-U35 για συνθήκες χρήσης της μηχανής σε gimbal ωστε να μη "χτυπάει" η μπαταρία στο πίσω μέρος του gimbal. Η μικρότερη μπαταρία βγάζει πάνω από μια ώρα χρήσης. Η  μηχανή καταναλώνει 18 watt.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ

Πρόσφατα, χρησιμοποίησα τη μηχανή σε 2 πρότζεκτ και θα προσπαθήσω να καταγράψω αν ήταν ταιριαστή επιλογή.  Στο πρώτο πρότζεκτ, ένα εταιρικό βίντεο του ΟΑΕΔ για τους blind studio,με τίτλο "ΟΑΕΔ - Μονάδα Εξυπηρέτησης Μεσαίων & Μεγάλων Επιχειρήσεων", η συνθήκη επέβαλε 3 συνεντεύξεις με κάμερα στο χέρι, και b-rolls των πρωταγωνιστών που τους ακολουθούμε στο εργασιακό τους περιβάλλον.

ΟΑΕΔ - Μονάδα Εξυπηρέτησης Μεσαίων & Μεγάλων Επιχειρήσεων

Το πρόγραμμα γυρίσματος ήταν σφιχτό και εκτός από μερικές δράσεις που μπορούσαν να στηθούν, πολλά πλάνα έπρεπε να πραγματοποιηθούν με ντοκιμαντερίστικη παρατήρηση και οι μετακινήσεις από location σε location έπρεπε να είναι γρήγορες. Χρησιμοποιήθηκαν κυρίως οι autofocus φακοί της Sony FE 16-35mm και 70-200mm. Εκτιμώ οτι το autofocus της μηχανής ανταποκρίθηκε στην πλειοψηφία των λήψεων εκτός από μερικές περιπτώσεις πολύ σκοτεινές ή όπου το θέμα έφευγε από την προεπιλεγμένη περιοχή εστίασης προς την άκρη του κάδρου, ή το face detection δεν μπορούσε να διακρίνει κάποιο πρόσωπο που μπορεί να φορούσε μάσκα ή να ήταν στραμμένο στο πλαί. Αν δεν υπήρχε η λειτουργία του autofocus θα έπρεπε να υπάρχει wirelles follow focus και ο 1st AC να είναι μονίμως επιφορτισμένος με το focus. Επίσης η αυτονομία της κάμερας ενεργειακά, ήταν σημαντική γιατί έδωσε τη δυνατότητα να μη φορτίζουμε πάντα τις μπαταρίες. 

Το rigging της μήχανής περιλάμβανε το σώμα, ένα baseplate της SHAPE με shoulder mount,  2 χερούλια και το side handle δεξιά, το Atomos ninja για 2nd monitor και έλεγχο του focus αλλά και του κάδρου, clamp on mattebox της SMALLRIG για την τοποθέτηση φίλτρων, και το hollyland MARS 400s για την μετάδοση της εικόνας στο μόνιτορ του σκηνοθέτη Αντώνη Βαλληνδρά. Παρότι η μηχανή είναι ελαφριά, το συγκεκριμένο σεταπ έγινε βαρύ και στο τέλος της μέρας, όταν όλα τα πλάνα ήταν στο χέρι (και πολύ λίγα στον ώμο) η κούραση ειδικά στον δεξί καρπό ήταν αισθητή. 

Το δεύτερο πρότζεκτ ήταν μια μικρού μήκους ταινία / music video με τίτλο "Τα νέα της Αλεξάνδρας | reclaim"

"Τα νέα της Αλεξάνδρας | reclaim"

Σε αυτό το ιδιαίτερο πρότζεκτ, σε παραγωγή Ladies’ Fingers και σκηνοθεσία της Βάσιας Ντούλια, η επιλογή της μηχανής έγινε για 2 σημαντικούς λόγους. Ο πρώτος ήταν η χρήση του υπερευρυγώνιου 16-35mm σε full frame αισθητήρα για τα πορτρέτα ώστε να πάρουμε αυτή την ιδιαίτερη αίσθηση που δίνει ο ευρυγώνιος όταν πλησιάζει στα πρόσωπα. Ταυτόχρονα ήταν εφικτό να αφήσουμε απέξω την βαρελοειδή παραμόρφωση του φακού δεδομένου οτι τα άκρα του κάδρου κροπάρονται από το 4:3 κάδρο που επιλέξαμε. Ο δεύτερος λόγος που έκανε τη διαφορά ήταν το dual base ISO που μας εδωσε τη δυνατότητα να τραβήξουμε σε magic hour το μουσικό κομμάτι σε μονοπλάνο αρκετές φορές μέχρι να το πετύχουμε. μπορέσαμε να πάρουμε 3 λήψεις με τη δύση του ήλιου σε low base ISO 800 και όταν σκοτείνιασε αρκετά γυρίσαμε σε 12800 και καταφέραμε να πάρουμε άλλες 2 λήψεις που ήταν πολύ σημαντικές. Στο συγκεκριμένο πρότζεκτ δοκίμασα να εγγράψω στο ATOMOS NINJA PRORES RAW αρχείο. Σε επίπεδο εργονομίας και workflow ήταν μια αποτυχία καθώς το prores raw δεν μπορούσε να το διαβάσει το Davinci Resolve που συνήθως χρησιμοποιώ.

Τελικά συμπεράσματα

Πρόκειται για ενα εξαιρετικό εργαλείο που έρχεται να κάνει τη δουλειά μας πιο εύκολη. Η εικόνα της είναι αρκετά κινηματογραφική με το δυναμικό της εύρος και το καλοσχεδιασμένο color science, είναι αρκετά εύχρηστη και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολύ διαφορετικά σενάρια, από gimbal, καμερα χέρι μέχρι πιο βαριά σετάπ. Ξεχωρίζω το μικρό της βάρος, την ωραία αίσθηση που έχει στο κράτημά της, το βελτιωμένο autofocus και τα εσωτερικά nd και φυσικά την ποιότητα της εικόνας.  Ξέχασα να αναφέρω οτι είναι Netflix approved, αν και μικρή σημασία έχει, αλλά το αναφέρω γιατί αυτόματα τη βάζει σε μια σειρά από αξιόλογες κινηματογραφικές κάμερες. 

Μπορείς να δεις ένα αναλυτικότερο review από τον βετεράνο Alister Chapman στο link.

Ευχαριστίες

Η κάμερα παραχωρήθηκε για δοκιμές από το Frenel rental. Μπορείτε να δείτε περισσότερες λεπτομέρειες από την εταιρεία που φέρνει την FX6 στην Ελλάδα, Stamos S.A.